به احتمال زیاد، افراد بسیاری در طول فعالیت‌های روزانه خود با واژه ضایعات سر و کار دارند و از اصطلاحات پزشکی در مورد ضایعات نخاعی گرفته تا ساخت و ساز و ضایعات ساختمانی همگی می‌توانند نوعی ضرر و زیان را برسانند. با توجه به ریشه فارسی این کلمه و شرایط احتمالی که بعد از آن به وجود می‌آید، تعاریف بسیاری برای آن وجود دارد و معمولاً برای پیشگیری از آن و یا جبران ضرر ناشی از آن راهکارهایی پیشنهاد می‌شود که عمدتاً با توجه به حوزه فعالیت، عکس العمل ها نسبت به آن نیز متفاوت است.
یکی از عناوین رایج و حوزه‌هایی که از ضایعات استفاده می‌شود، حوزه ساخت و ساز است و به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود. در برخی از موارد، استفاده از راه‌های دفعی و جلوگیری پیشنهاد می‌شود و در برخی موارد دیگر تلاش می‌شود که از طریق بازیافت این کاستی‌ها جبران شود. به عنوان مثال، ضایعات ساختمانی مانند بتن یا حتی بلوک و آجرهای شکسته، چاره‌ای جز دفع و انتقال آنها به مکان دیگر وجود ندارد. این در حالی است که در مورد ضایعات سایر مصالح ساختمانی گزینه‌هایی مانند بازیافت مطرح می‌شود که بخشی از هزینه‌ی اولیه آنها را جبران میکند.
ما در این مطلب قصد داریم به یک تعریف کلی در حوزه ضایعات ساختمانی بپردازیم و آنها را در مورد برخی مصالح خاص به کار بگیریم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید!
ضایعات ساختمانی چیست؟
ضایعات ساختمانی را می‌توان به صورت پسماندهای برجای مانده در جریان تخریب یا بازسازی یک ساختمان تعریف کرد که باعث می‌شود امکان استفاده مجدد از آنها فراهم شده و به نوعی بخشی از خسارت‌های کلی جبران شود. در مورد یک ساختمان مواردی مانند نخاله‌های ساختمانی مطرح می‌شود که بخش عمده آن راه بتن خرد شده و بلوک و آجر تشکیل می‌دهند. اگرچه در مورد این ضایعات ساختمانی امکان بازیافت نیز وجود دارد، اما عمده آن به صورت ماده دفعی بوده و باید به یک فضای دور و خارج از منطقه مسکونی انتقال داده شود.
اما، نکته‌ای که ضایعات ساختمانی را جذاب میکند و حتی افراد صاحب پروژه نیز نسبت به آن امیدوار هستند این است که امکان استفاده از قراضه‌های مختلف آن مانند قراضه آهن، مس، آلومینیوم و چدن وجود دارد؛ به طوری که افراد و شرکتهای بسیاری به خرید آنها متمایل هستند. بازیافت این قراضه‌ها کمک میکند که بخشی از هزینه اولیه‌ای که فرد برای خرید آنها پرداخته است جبران شود و از سوی دیگر به برنامه‌های بلند مدت کشوری و دولتی نیز کمک می‌شود. نکته جالب در مورد این مواد بازیافتی این است که همه‌ی آنها در جریان این تحقیق را در جریان گذشت زمان تغییر چندانی نداشتند و حالت اولیه آنها حفظ شده است.
ضایعات آهن
ضایعات آهن مهمترین و اصلی‌ترین بخش بازمانده از جریان تخریب یک ساختمان است می‌تواند بخش عمده‌ای از هزینه صورت گرفته در جریان ساخت را جبران کنند. خوشبختانه ساختار آهن به شکلی است که استفاده از آن برای پروژه‌های بلند مدت امکان پذیر است و معمولاً خوردگی کامل آن به یک پروژه‌ی زمانی بسیار طولانی نیاز دارد. بنابراین زمانیکه یک پروژه تخریب می‌شود و امکان بازیافت آهن استفاده شده در آن فراهم می‌شود، اگر از تخریب ظاهری آن بگذریم، می‌توان گفت که ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن تا حدود بالایی حفظ شده و تنها بخشی از قسمت‌های سطحی آن از بین رفته است.
البته ضایعات آهن فقط به آهن آلات باقی‌مانده از جریان تخریب ختم نمی‌شوند و ممکن است در طول زمان مختلف برخی از وسایل خانه قدیمی شده و یا با تجهیزات جدید و مدرن جایگزین شود. به همین دلیل می‌توان آنها را نیز بازیافت کرد و از هزینه به دست آمده از آن استفاده کرد.
http://bazyaft-zayeat.blogfa.com/
ضایعات آلومینیوم
اگر بخواهیم ضایعات آلومینیوم را فقط به جریان ساخت و ساز و تخریب یک ساختمان ربط دهیم، می‌توان گفت که تنها بخشی از آن از این حوزه به دست می‌آید. در حقیقت اگر به ساختمانهای اطراف خود نگاهی بیاندازیم، متوجه می‌شویم که تنها بخش‌هایی مانند درب و پنجره و شاید چند ابزار خانگی از آلومینیوم ساخته شده باشند. این در حالی است که در سایر بخش‌های صنعتی و به خصوص حوزه حمل و نقل درصد استفاده از آلومینیوم بسیار بیشتر بوده و امکان بازیافت آنها نیز بیشتر است. به همین دلیل می‌توان ادعا کرد که ضایعات آلومینیوم از بخش‌های مختلفی گرد آوری می‌شود که حوزه ساختمان و حوزه حمل و نقل اصلی‌ترین تولید کننده آنها به شمار می‌رود.
بزرگ‌ترین مزیت آلومینیوم این است که در اثر واکنش با اکسیژن هوا تولید یک لایه چسبنده و نفوذ ناپذیر میکند که از خوردگی لایه‌های زیرین جلوگیری میکند و در نتیجه آلومینیوم برای سالهای متمادی قابل استفاده است. بازیافت ضایعات آلومینیوم نسبت به آهن در سطح کیفی بیشتری نصیب فرد میکند.
ضایعات مس
ماده مس به دلیل خصوصیات منحصر به فرد خود توانایی بالایی در انتقال حرارت و انتقال جریان الکتریکی دارد. به همین دلیل بیشتر استفاده عمده آن به تولید مسیرهای ارتباطی مانند سیم و همچنین تولید ظروف مسی برمی‌گردد. بنابراین برای بازیافت ضایعات مس می‌توان گفت که این دو مورد منبع اصلی تولید آنها هستند. سیم‌های مسی و حتی ظروف مسی میزان خوردگی بسیار کمی دارند در جریان بازیافت درصد بیشتری از آنها گردآوری می‌شود. این موضوع کمک میکند که مس به دست آمده نسبت به مقدار مصرف شده افت چندانی نداشته باشد و بازگشت سرمایه مناسبی نصیب فروشندگان کند.
ضایعات چدن
چدن یک آلیاژ از آهن و فولاد است که درصد کربن بسیار بالایی دارند و عمده مصرف آن به کاربردهای صنعتی مانند تولید دستگاه‌های بسیار بزرگ قطعات خودرو برمی‌گردد. به همین دلیل می‌توان ادعا کرد که بیشترین تولید ضایعات چدن به شرکتهای صنعتی برمی‌گردد که در اثر تخریب تجهیزات و خراب شدن قطعات تولید می‌شود. چدن به دلیل دارا بودن عناصر مختلف نسبت به آهن درصد خوردگی کمتری دارد می‌توان از طریق بازیافت آن، بازگشت سرمایه بهتری را متصور بود. البته حجم پروژه‌های چدن نسبت به قراضه آهن بسیار کمتر است.
ضایعات چیست و ضایعاتی کیست؟
شما هم معمولا صبح جمعه با صدای بلندگوی ضایعاتی ها از خواب پا می شید؟! افرادی که به نقل از همون بلندگوها همه چیز رو می خرن و شما رو از شر محصولات یا موادی که نمی خواین، راحت می کنن. از یه قطعه آهن بگیر تا نون خشک و سی دی و روغن و حتی عکس رادیولوژی! ممکنه فکر کنید این کاسب ها درآمد چندانی ندارن و به سختی شکم خودشون و خونوادشون رو سیر می کنن اما سخت در اشتباهید؛ چون میانگین درآمد اون ها ازضایعات چیزی حدود 200 هزار تومن در روزه و تازه از روش های دیگه هم کسب درآمد می کنن.
شاید این سوال براتون پیش بیاد که ضایعات دقیقا به چی می گن؟ به دسته ای از محصولات که ویژگی محصول سالم رو ندارن و بعضا دارای ارزش فروش هستن، ضایعات گفته می شه. اتومبیل ها، بعضی لوازم منزل، مصالح ساختمونی و خیلی از مواد دور ریخته شده، همه و همه بخش هایی قابل بازیافت دارن که نسبت به زباله ها، ارزش پولی قابل توجهی دارن. به طور کلی فعالان این صنعت ضایعات بازیافتی رو به چند بخش کلی تقسیم کردن:
-
ضایعات فلزی:
تقریبا به هر چیز فلزی که عمرش به آخر رسیده و دیگه کاربردی نداشته باشه، ضایعات فلزی می گن. حالا از آهن گرفته تا استیل، چدن، آلومینیوم، مس، برنج، مفرغ، سرب، روی و ... این ضایعات، هم به صورت خام به فروش می رسن و هم در قالب محصولاتی مثل باتری، بطری فلزی نوشابه یا حتی موتور ماشین.
هر کدوم شون هم با توجه به نوع کاربرد و آلیاژی که درشون به کار رفته، قیمت های متفاوتی دارن.مثلا مس خالی ارزون تر از مسیه که به صورت کابل مخابراتی فروخته می شه؛ حالا اگه مس به صورت کابلی و قرمز باشه گرون تر هم فروخته می شه. بعضی دسته از ضایعات تنوع قیمت چندانی ندارن مثل آلومینیوم خشک و نرم که قیمت نرم بیشتره.
-
ضایعات غیرفلزی:
همون طور که از اسمش پیداست، شامل هر چیز غیر فلزی می شه که البته بازه ی بسیار گسترده ای داره. این دسته بندی شامل مواردی مثل پلاستیک و پلیمر، لاستیک، شیشه، کاغذ و کارتن، چوب و تخته، منسوجات و چرم، سنگ و آجر و سرامیک، مواد شیمیایی، روغن، ضایعات کشاورزی و غیره می شه.
شاید در این دسته آشنا ترین ضایعات برای شما، نون خشک باشه که به صورت عمده خرید و فروش می شه یا لوله های پلاستیکی که بسته به جنس پلاستیک، قیمت های متفاوتی داره.
-
ضایعات الکترونیک و الکتریکی:
هر وسیله ای که به نوعی با برق سر و کار داره، در این گروه قرار می گیره؛ حتی خیلی از سیم و کابل و باتری رو هم در دسته ضایعات اکترونیک قرار می دن تا فلزی. این گروه شامل موبایل و تجهیزات مخابراتی، کامپیوتر و لوازم جانبی، قطعات برقی صنعتی، وسایل برقی خونگی و دستگاه های فرسوده و اسقاطی می شه.
-
محصولات فلزی و غیرفلزی:
در واقع این گروه تفاوت چندانی با ضایعات فلزی و غیرفلزی ندارن اما نکته اینجاست که این گروه از محصولات عمر آنچنانی ندارن و یه کالای خاص محسوب می شن که می تونیم دوباره از اون در جایی دیگه استفاده کنیم؛ مثل ریل راه آهن یا میلگرد نوکه با توجه به نوعش به قیمت های مختلفی به فروش می رسه.
در محصولات غیرفلزی هم با همین رویه روبرو هستیم؛ مثل لامپ کم مصرف سالم که دونه ای به فروش می رسن یا انواع گرانول پلاستیکی. بقیه موارد، بیشتر مثل ضایعات بر اساس وزن حساب می شن. البته در این بین هستن محصولاتی که به خاطر نیاز مالی یا کار فوری، هنوز استفاده نشده، به ضایعاتی ها فروخته می شن. لقمه ای بسیار شیرین که احتمالا تا قیمت دهان پر کن نشنون، اون رو نمی فروشن و نگهش می دارن.
فرآیند جمع آوری ضایعات:
ضایعات علاوه بر محیط های صنعتی، در نواحی مسکونی هم وجود دارن و اکثرا بعد از جمع آوری در یک محیط باز، انبار می شن. بد نیست بدونید به این دلیل که حجم آهن قراضه ها در این انبارها بسیار بالاست و احتمال حادثه در اثر کند و کاو وجود داره؛ معمولاً انبارهایی که اجازه ی ورود به افراد رو می دن، در ابتدا ازشون تعهد می گیرن و مسئولیت هرگونه حادثه رو به مشتری واگذار می کنن!
در این صنعت خطرات زیادی وجود داره چون در بین این ضایعات، فلزاتی با خواص رادیواکتیو وجود دارن که می تونن منجر به مرگ، صدمه و آسیب های محیط زیستی بشن. دو حادثه یکی در هند و دیگری در برزیل شاهد این مدعا هستن.
مواد سمی مثل آزبست یا موادی مثل بریلیوم، کادمیوم و جیوه می تونن برای کارکنان و محیطی که در اون قرار دارن، خطرات بی شماری ایجاد کنن. علاوه بر این بسیاری از وسایل موجود در این انبارها خطرناک هستن.
این وسایل غول پیکر در ابعادی وسیع و با نیروی بالا، در صورت بی دقتی و اشتباهات انسانی و غیره می تونن زمینه ساز حوادثی جبران ناپذیر باشن.
مزایای بازیافت:
بازیافت ضایعات فواید زیادی برای حفاظت از محیط زیست داره: صرفه جویی 70 درصدی در انرژی؛ صرفه جویی 90 درصدی در استفاده از مواد خام؛ 86 درصد آلودگیِ کمترِ هوا؛ 40 درصد صرفه جویی در مصرف منابع آبی؛ 76 درصد کاهش آلودگیِ منابع آب؛ 97 درصد صرفه جویی در استفاده از منابع.
به طور مثال هر تن فولاد که از آهن قراضه بازیافت می شه می تونه 1115 کیلوگرم در مصرف آهن، 625 کیلوگرم در مصرف زغال سنگ و 53 کیلوگرم در مصرف سنگ آهک صرفه جویی کنه؛ این ارقام برای سایر فلزات (فلزات غیر آهنی) به شرح زیره: 95 درصد صرفه جویی آلومینیوم؛ 85 درصد صرفه جویی مس؛ 65 درصد صرفه جویی سرب؛ 60 درصد صرفه جویی روی.
کاربردها:
یکی از پر کاربردترین ضایعات فلزی، ضایعات آهن یا همون آهن قراضه ست. بازیافت آهن قراضه، کاربرد اقتصادی و محیط زیستی بسیاری داره. شاید عبارت اقتصاد چرخشی رو شنیده باشید.
این مفهوم می گه که همه ی چیزها و ابزارهای تولیدشده باید به نحوی ساخته بشن که بتونن به حالت بی مصرف دربیان و بعد دوباره بازیافت و به شکل یک محصول نهایی تولید بشن. آهن قراضه یکی از موادیه که می تونه دوباره به شکلی جدید قابل استفاده باشه.
-
کاربردهای صنعتی:
آهن قراضه یا ضایعات آلومینیوم در صنعت ساخت وساز به خصوص پروژه های جاده سازی و پل سازی استفاده ی زیادی دارن؛ در صنعت حمل ونقل هم می تونه در تولید خودرو، هواپیما و اشکال دیگر حمل و نقل استفاده بشه.
شاید براتون جالب باشه که کاربرد دیگه ای از این مواد رو هم بدونید: سم زدایی آب های دفعی و هرز آب های صنعتی! ضایعات آهن و دیگر فلزات، در تولید ظرف ها توسط شرکت های مختلف و کمپانی ها نیز به کار می آن.
این نوع استفاده ی دوباره، به محیط زیست کمک کرده تا دیگه نیازی برای حفر و استخراج منابع طبیعی کمیاب نباشه.
-
محصولات فلزی جدیدتر و سخت تر:
ضایعات بازیافتی فولاد می تونه در یک فرایند با استفاده از قوس الکتریکی در کوره تبدیل به ابزارهایی باکیفیت بشه؛ فولاد ضد خش هم می تونه با همین فرایند تولید بشه. در این فرایند از حرارت و انفجار و سروصدای زیادی استفاده می شه.
یا ضایعات مس می تونن از طریق این فرایندها به شکل محصولات مختلف دربیان ولی آلومینیوم در دمای خیلی پایین تری نسبت به آلومینیوم خالص ذوب می شن پس برای آلومینیوم این فرایند به انرژی خیلی کمتری نیازمنده.
این قضیه عموماً برای همه ی فلزات بازیافتی صدق می کنه و در این فرآیند نه تنها انرژی بیشتری ذخیره می شه بلکه انتشار دی اکسید کربن هم کمتر می شه؛ درنتیجه محیط زیست حفظ می شه و در فرایند تولید، صرفه جویی اقتصادی بیشتری حاصل می شه و در نهایت محصول به دست مشتری می رسه.
یکی از مزایای خریدار ضایعات در محل کمک مستقیم و غیرمستقیم به کارکنان زحمت‌کش شهرداری می‌باشد. با این کار بسیاری از زحمات کارکنان کمتر شده و هزینه و منابع انسانی کمتری برای زدودن چهره شهر از ضایعاتی که هم اکنون قابل استفاده نیستند اما با تفکیک و بازیافت صحیح که توسط خرید ضایعات انجام می‌پذیرد، صرف می‌شود.
-
ابزارهای خانگی:
ابزارهای فلزی اغلب از فلزات بازیافتی ایجاد می شن و می تونن زیبا و بادوام باشن. صندلی ها، میزها، نیمکت ها و لامپ ها تنها بخشی از این ابزارهان که از آهن قراضه و دیگر فلزات ساخته می شن. خریدار ضایعات آهن تهران، یک تجارت پرسود خریدار عمده ضایعات فلزی بهترین خریدار ضایعات در محل
-
کاربردهای هنری:
بعضی از افرادی که دید هنری دارن با دیدن کپه و تجمعی از ضایعات آهن به فکر انجام کارهای هنری با اون ها می افتن. مثلا برای ساخت مجسمه های هنری از این مواد استفاده های زیادی می شه.
حتی کسانی که حرفه ای و ماهر نیستن هم از خلاقیت هاشون برای انجام کارهای هنری بهره برده ان و از نمایش این آثار روی دیوارهای منزل شون احساس شعف و غرور می کنن! دکورهای ساخته شده از فلز هم به نوبه ی خود سبکی غریزی در این هنر محسوب می شه.
-
کمک به حفظ محیط زیست:
علاوه بر کاربردهای گفته شده در بالا، بد نیست به میزان صرفه جویی اقتصادی برای محیط زیست هم اشاره کنیم. برای مثال استفاده کردن از فولاد بازیافتی باعث کاهش 86 درصدی در آلودگی هوا می شه؛ کاهش استفاده از آب 40 درصد و کاهش آلودگی آب هم 76 درصد گزارش شده. این نوع فلزات بازیافتی در کل اندازه و وسعت محل های دفن زباله رو هم کاهش می دن.
ضایعات نوری خریدار ضایعات در محل، انواع ضایعات فلزات سنگین و اهن قراضه ضایعاتی ساختمان ها و بدنه اتاق اتومبیل را به بهترین قیمت در تهران و شهرستان ها خریداری میکند
همین طور که می بینید بازیافت در تمام فعالیت های روزمره ی ما می تونه نقش پررنگی داشته باشه از زباله های خونگی بگیر تا ضایعات ساختمونی یا صنعتی. هر چی بیشتر جلو می ریم اهمیت بازیافت در حفظ محیط زندگی مون بیشتر می شه؛ پس بازیافت رو جدی بگیرید و فراموش نکنید که پاکزیدر این راه همراه شماست.
