جـزئیات اجرایی ساختمان
در مورد ساختمان و ساختمانسازی کتب زیادی به رشته تحریر در آمده و یا از مـنابع خـارجی اقـتباس یا ترجمه شده است.اغلب این کتابها به بیان موضوعات کلی در زمینهای خاص مانند سـازههای فولادی، سازههای بتنی،اسکلتبندی،قالببندی و...پرداختهاند و کمبود کتابی که به ذکر جزئیات اجـرایی ساختمان بپردازد همواره احـساس مـیشود.در سال 1381 کتابی با همین عنوان توسط انتشارات آزاده منتشر گردیده است.نویسنده این کتاب آقای سیدابوالقاسم صدر میباشند که هدف از تألیف این کتاب را تهیه مرجعی در زمینه جزئیات اجرایی ساختمان که بتواند بـرای اقشار مختلف مفید و مؤثر باشد،ذکر کردهاند.
کتاب حاضر از بیست و پنج فصل تشکیل شده است.فصل اول کتاب مشخصات فنی مصالح ساختمانی نام دارد.مصالح ساختمانی اصلیترین و مهمترین مایحتاج هر پروژه ساختمانی است و شـناخت انـواع،مشخصات فنی و ویژگیها وکاربرد هر یک از مصالح از اهمیت بالایی برخوردار است.استفاده از مصالح مناسب در بخشهای مختلف ساختمان میتواند علاوه بر افزایش کیفیت به کاهش هزینهها و سرعت بخشیدن به پیشرفت پروژه نـیز کـمک کند.اهمیت شناخت و چگونگی استفاده از مصالح ساختمانی به مراتب گستردهتر از آن است که در چند سطر و یا حتی یک فصل از یک کتاب ذکر شود.لذا درسی به عنوان تکنولوژی مصالح ساختمانی بـرای دانـشجویان مقاطع کاردانی و کارشناسی پیشبینی شده است. کارخانه سنگ اصفهان همچنین عبارات لیست قیمت سنگ های ساختمانی قیمت سنگ اصفهان
ملات،آجر بنایی با آجر،بندکشی،اندودکاری،سنگ،بلوک سیمانی، بنایی با سنگ و بلوک بتنی،نماسازی با سنگ،اندودنمای خارجی، مراحل اجرای عـایق کـاری دیـوار زیر زمین و جدول نسبت مـلاتها، عـناوین مـباحث مطرح شده در فصل اول کتاب هستند.
فصل دوم کتاب عایق کاری و دیوارچینی نام دارد.دیوارهای یک ساختمان میتواند نقش متفاوتی داشته باشند.برخی دیـوارها نـقش تـکیهگاه سقف را ایفا میکنند(دیوارهای حمال)،برخی برای جـداسازی قـسمتهای مختلف ساختمان به کار میروند(تیغهها)و برخی نیز برای محصور کردن ساختمان کاربرد دارند(دیوارها خارجی)و...دیوارها با تـوجه بـه نـقشی که در ساختمان ایفا میکنند و مصالحی که در آنها مورد استفاده قـرار میگیرد،روشهای ساخت(دیوارچینی)متفاوتی دارند.قطر دیوارها نیز متناسب با نوع کاربرد آنها در نظر گرفته میشود.عـایق کـاری نـیز عملی است که برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به قسمتهای مختلف سـاختمان انـجام میشود.منابع ایجاد رطوبت میتواند خارجی(مانند رطوبت زمین یا رطوبت ناشی از بارندگی)و یا داخلی(رطـوبت نـاشی از مـصرف آب در آشپزخانه،حمام،سرویس بهداشتی و...)باشد.نفوذافشین مصطفینژاد
مؤلف:سید ابوالقاسم صدر نـاشر:آزاده

رطـوبت بـه داخل ساختمان میتواند علاوه بر مشکلات و محدودیتهایی که برای ساکنان ساختمان ایجاد میکند،مـوجب تـخریب و کـوتاه شدن عمر ساختمان نیز بشود.در این فصل از کتاب به عایق کاری و دیوار چینی و ارتـباط بـین این دو فعالیت پرداخته شده است.مباحث مطرح شده در این فصل عبارتنداز:عایق کـاری دیـوار زیـرزمین،دیوار زیرزمین، دیوارزیرزمین و باغچه،دیوار خارجی،عایق کاری سرویس،چگونگی نصب کاشی،کاشی کـاری دیـوار آجری و کاشی کاری.
فصل سوم کتاب تحت عنوان عایق کاری بام و دستانداز بـه ذکـر جـزئیات مربوط به عایق کاری بام و نصب آبروها و...پرداخته است. با توجه به اینکه بام سـاختمانها از جـمله نقاطی هستند که بیشترین ارتباط را با رطوبت خارجی ناشی از بارندگی دارند،دقـت در عـایق کـاری و شیببندی و نصب آبروهای بام از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و حتی سهلانگارهای بسیار جزئی در اجرا مـیتواند خـسارات زیـادی به ساختمان بزند.عایق کاری بام،روش کار برای کف سازی،آبروی بام، عـایق کـاری بام و دستانداز،عایق کاری بالکن و عایق کاری بام و بالکن عناوین بخشهای مختلف این فصل هستند.
فـصل چـهارم کتاب سقف مسطح نام دارد.در این فصل به نکات مربوط به پوشش سـقف بـه وسیله تیرآهن و طاق ضربی،تکیه تیرآهن بـر دیـوار،انـواع سقف مسطح از قبیل سقف تیرچه بلوک،سـقف بـا شبکه فضایی و سقف با خرپای فلزی پرداخته شده است.
صرفهجویی در مصرف انرژی،عـایقبندی حـرارتی کف و دیوار و بام تخت،نـمودار عـایقبندی حرارتی،جـزئیات دیـوار در لایـه با مصالح بنایی و عایقبندی حرارتی و بـا پیـشبینی یک لایه هوا و جزئیات عایق حرارتی سقفهای تخت و شیبدار از دیگر مباحث مـطرح شـده در این فصل هستند.
عایقبندی حرارتی از جـمله عملیات ساختمانی بسیار مـؤثر در کـاهشمصرف انرژی است که حداکثر 2% هـزینههای سـاخت را افزایش میدهد ولی این هزینهها با کاهش حدود 50% هزینه انرژی در مدت کوتاهی جبران خـواهد شـد.علاوه بر آن کاهش مصرف انـرژی مـوجب کـاهش آلودگی هوا و در نـتیجه بـهتر شدن شرایط زیست مـحیطی خـواهد شد.
سقفهای شیبدار در فصل پنجم کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.سقفهای شیبدار مـعمولا در مـناطقی که بارندگی زیادی دارند (خصوصا بـارش بـاران)کاربرد بـیشتری دارد.سـقف شـیبدار،چگونگی نصب آرداواز روی چوب،آبـروی سقف شیبدار و سقف شیبدار دندانهای از جمله مباحث مطرح شده در این فصل هستند.
فصل ششم کـتاب بـه نورگیرها اختصاص یافته است.استفاده از نـور طـبیعی در سـاختمانها از مـسائل بـسیار مهم و اساسی اسـت کـه علاوه بر صرفه جویی زیاد در مصرف انرژی،به سلامت ساکنان ساختمان و دلپذیرتر شدن سکونت در ساختمان مـیانجامد.بـخش عـمده نور طبیعی از طریق پنجرههای ساختمان تأمین مـیشود.پنـجرههای عـریض مـوجب یـکنواخت شـدن نور در داخل ساختمان میشوند و پنجرههای بلند برای نفوذ عمیقتر نور به داخل ساختمان به کار میروند ولی در نقاط مرکزی ساختمانها و خصوصا ساختمانهای بزرگ امکان استفاده از نور پنجره وجـود ندارد.در اینگونه موارد از نورگیر سقفی برای تأمین نور ساختمان استفاده میشود.نورگیرهای سقفی انواع مختلفی دارند که در این فصل از کتاب به تعدادی از آنها اشاره شده است.
عنوان فصل هفتم پوشـش در مـحوطه باز است که در آن به چگونگی اجرای سایبانها پرداخته شده و در فصل هشتم کتاب روش اجرایی پله با استفاده از طلق ضربی تشریح شده است.فصول نهم الی سیزدهم نیز به ترتیب به مـباحث مـربوط به پله بتنی،پله چوبی و فلزی،پلکان مارپیچ(گردان)،پله محوطهسازی و دستانداز پله اختصاص یافتهاند و

جزئیات مربوط به انواع پله در این فصول مورد بررسی قرار گرفته است.
فـصل چـهاردهم کتاب درز انبساط نانم دارد.درز انبساط بـه فـاصلهای میگویند که بین دو ساختمان مجاور در نظر گرفته میشود.درزهای انبساط ساختمان معمولا در حالتهای زیر اجرا میشوند.
الف-هنگامی که دو ساختمان بلند و کوتاه در کنار هـم قـرار بگیرند. ب-هنگامی که دو سـاختمان بـا دهنههای مختلف در کنار هم قرار بگیرند. ج-هنگامی دو ساختمان نو و قدیمی ساز در کنار هم قرار بگیرند. د-هنگامی که چند ساختمان طویل در کنار هم قرار بگیرند. درز انبساط برای ساختمانهای با اسکلت فـولادی حـدود 30 سانتیمتر است و در حالتهای الف و ج فونداسیون نیز درز انبساط خواهد داشت ولی در حالتهای ب و د میتوان از فونداسیون یک پارچه استفاده کرد.
فصلهای پانزدهم،شانزدهم،هفدهم و هیجدهم به در،پارتیشن و پنجره اختصاص یافته است و جزئیات مربوط به اجـزای درهـای چوبی دو لنـگه،اتصالات در چوبی،قفل و لولای درها،در و پنجره فلزی،شیشه و نصب آن،در چوبی سالن اجتماعات،در ورودی،در و پارتیشن چوبی،در کشویی و پارتیشن شیشهای،در ورودی شـیشهای و فلزی،پنجره با پروفیل آهنی و آلومینیومی را مورد بررسی قرار داده است.
حـصارها در فـصل نـوزدهم کتاب مطرح شدهاند.در این فصل جزئیات اجرایی مربوط به ساخت و نصب انواع حصار مورد بحث قرار گـرفته اسـت.
دیوار و سقف کاذب،موضوع فصل بیستم کتاب است.سقفها و دیوارهای کاذب به مـنطورهای مـختلفی اجـرا میشوند که از آن جمله میتوان به کوتاه کردن سقفهای بلند،پوشاندن کانالهای کولر و
لولههای تأسیسات کـه از زیر سقف یا کنار دیوارها عبور داده شدهاند.ایجاد بستر مناسب برای اجرای نـور مخفی(نور غیر مـستقیم)و...اشـاره کرد. در این فصل از کتاب جزئیات اجرای سقفهای کاذب و دیوارهای دوجداره به وسیله تصاویر تشریح شده است.
چگونگی نصب و اجرای سرویسهای بهداشتی در فصل بیست و یکم کتاب مطرح شده است.در این فصل جـزئیات مربوط به نصب انواع دستشویی،توالت فرهنگی،توالت ایرانی،زیر دوشی،وان،دوش و... مورد بحث قرار گرفته است.
فصلهای بیست و دو وبیست و سه به کف سازی داخلی و محوطهسازی پرداخته است.کف سازی داخلی ساختمان با مـصالح مـختلفی انجام میشود که در فصل بیست و دوم فقط به ذکر کفسازی به وسیله موزائیک اکتفا شده است.محوطهسازی نیز دارای ویژگیهای خاصی است و با مصالح مختلف اجرا میشود که در فصل بیست و سوم بـه عـناوینی چون کف و محوطهسازی ،کانال تأسیسات،جدول و محوطهسازی،آبروی جدول محوطهسازی،رامپ محوطهسازی و کفسازی محوطه اشاره شده است.
جزئیات اجرایی دودکش و شومینه دیواری در فصل بیست و چهارم مورد بحث قرار گـرفته اسـت و فصل بیست و پنجم نیز با عناوینی چون صندلی سالن سخنرانی،صندلی سالن کنفرانس،صندلی آمفیتئاتر، نیمکت بتنی و بوفه،به مبلمان ساختمان پرداخته است.
مراجع مورد استفاده در تهیه کتاب نـیز در انـتهای کـتاب آورده شده است.
تهیه این کـتاب از ایـن نـظر که به هر حال قدمی در جهت ذکر جزئیات اجرایی ساختمان است،قابل توجه و تقدیر میباشد ولی با در نظر گرفتن این مطلب کـه بـخشهای مـختلف یک ساختمان به مراتب بیشتر و متنوعتر از مطالبی اسـت کـه در این کتاب ذکر شده،منظور نویسنده را که تألیف کتابی کامل و بدون نقص در مورد جزئیات اجرایی ساختمان بوده،برآورده نـکرده اسـت.
فـصلبندی مطالب کتاب چندان مناسب نبوده و علاوه بر این که عـناوین تکراری زیادی در آن به چشم میخورد،بسیاری از مطالب با عنوان فصل مطابقت ندارد.مانند مراحل اجرای عایق کـاری زیـرزمین کـه در فصل مشخصات فنی مصالح ساختمانی مورد بحث قرار گرفته و...
در توضیح مـطالب دقـت کافی به عمل نیامده است و برخی از توضیحات نامفهوم بوده و یا اعداد و ارقام غلط ذکر شده اسـت.مـانند ابـعاد آرداواز که در صفحه 61«30*5 و به ضخامت 4 تا 6 میلیمتر»ذکر شده است.
مطالب بسیاری از فـصول کـتاب مـیتوانست در قالب یک فصل مطرح گردد و از فصلبندی بیمورد کتاب پرهیز شود.به عنوان مثال فـصول 15 تـا 18 بـه انواع در و پنجره و مطالب برخی از فصول بسیار مختصر بیان شده و در اغلب موارد از ذکر مطلب خـودداری مـیشده و فقط به ارائه تصاویر اکتفا شده است.
در بخش مراجع نیز به 11 عنوان کتاب آلمـانی اشـاره شـده ولی به سایر اطلاعات مربوط به این مراجع مانند نام نویسنده،ناشر،سال انـتشار و...اشـارهای نشده است.
در مجموع کتاب مورد نظر حاوی اطلاعات مفیدی است ولی جا دارد که نـویسنده مـحترم نـسبت به تکمیل کتاب و رفع نواقص یاد شده اقدام نمایند.در خاتمه ضمن آرزوی توفیق برای نویسنده مـحترم کـتاب، امیدواریم که در آینده شاهد آثار کاملتری از ایشان باشیم.مطالعه این کتاب بـه هـمه دسـتاندرکاران امر ساختمانسازی توصیه میشود.